Filtr cząstek stałych (DPF) to ważny element układu wydechowego nowoczesnych samochodów z silnikami Diesla. Jego zadaniem jest wychwytywanie i zatrzymywanie cząstek stałych powstających podczas spalania paliwa, przede wszystkim sadzy – niebezpiecznego kancerogenu. Główna różnica tego podzespołu od innych filtrów polega na zdolności do samooczyszczania, konstruktywnie zaprogramowanej podczas produkcji. Zatkanie może bowiem prowadzić do spadku mocy silnika, zwiększenia zużycia paliwa, a nawet uszkodzenia silnika.
Do czego potrzebny jest filtr cząstek stałych
DPF (Diesel Particulate Filter) jest obowiązkowym wyposażeniem od 2005 roku, od momentu wejścia w życie standardów Euro-4. Sadza powstaje głównie w silnikach Diesla, gdzie proces spalania paliwa aktywowany jest nie zapłonem, lecz sprężaniem. Z węglowodorów, jakimi są produkty naftowe, niemal całkowicie spala się bardziej aktywny wodór, a atomy węgla pozostają i łączą się między sobą, tworząc najprostsze kryształy – sadzę. Choć jej udział w spalinach rzadko przekracza 1%, jest bardzo niebezpieczną substancją kancerogenną.
Aby zatrzymywać sadzę, a następnie ją spalać, został wymyślony i zainstalowany filtr cząstek stałych. W jego obudowie znajduje się ceramiczny element filtrujący o strukturze plastra miodu z długimi kanałami, które na przemian są zamknięte z różnych końców. Spaliny przechodzą przez porowate ścianki kanałów, przy czym sadza zatrzymuje się w porach ceramiki, a gaz swobodnie przechodzi. W zależności od konstrukcji DPF może zatrzymywać od 70 do 95% cząstek stałych.
Teoretycznie czyszczenie DPF powinno odbywać się automatycznie, pod kontrolą ECU samochodu. Jednak w praktyce doskonale opracowana metodyka regeneracji stale zawodzi, co prowadzi do jego zatkania i problemów z silnikiem. Powstaje konieczność udania się do stacji obsługi technicznej, gdzie mogą usunąć problemy z filtrem – na przykład do firmy STS.
Sposoby czyszczenia filtra cząstek stałych
Warianty rozwiązania problemów z zaткanych DPF można podzielić na trzy kategorie:
- Standardowa regeneracja
- Wymiana filtra
- Usunięcie DPF
- Odtwarzanie za pomocą innych środków
Oryginalny proces czyszczenia filtrów sadzy można z kolei podzielić na regenerację pasywną i aktywną.
Regeneracja pasywna
Odbywa się automatycznie podczas jazdy samochodu na wysokich obrotach, zgodnie z przeznaczeniem – przy wysokich temperaturach spalin (powyżej 600°C). Cząstki stałe spalają się, przekształcając w popiół, który gromadzi się w filtrze.
- Zalety: nie wymaga interwencji kierowcy ani dodatkowych kosztów.
- Wady: nie zawsze skuteczna, szczególnie przy krótkich przejazdach lub jeździe z małymi prędkościami. Ponadto popiół po niej również trzeba utylizować, co jest dość trudne.
Regeneracja aktywna
Inicjowana przez elektroniczny system samochodu, który podwyższa temperaturę spalin poprzez dodawanie paliwa lub wtryskuje specjalną substancję-katalizator. Ta metoda aktywuje się automatycznie, jeśli zatkanie filtra osiągnie określony poziom.
- Zalety: pozwala czyścić filtr bez demontażu.
- Wady: wymaga dodatkowego paliwa lub płynu. Trudna do wykonania, jeśli samochód często eksploatowany jest w warunkach miejskich.
- Koszt: Dodatkowe zużycie paliwa (zwykle 0,5–1 litr na cykl).
Teraz o tym, co można zrobić, jeśli standardowy system odtwarzania DPF już nie radzi sobie ze swoim zadaniem.
Wymiana filtra cząstek stałych
Sposób, który warto rozważać tylko wtedy, gdy filtr jest uszkodzony lub zatkany do tego stopnia, że nie można mówić o jego odtworzeniu.
- Zalety: całkowicie nowy komponent gwarantuje długotrwałą pracę.
- Wady: bardzo wysoka cena nowej części.
- Koszt: Od 2000 złotych w zależności od modelu samochodu.
Usunięcie DPF
Istnieje możliwość całkowitego usunięcia filtra cząstek stałych i przeprogramowania ECU pod standard Euro-2. Niektórzy właściciele samochodów uciekają się do tej metody, aby uniknąć kosztów czyszczenia czy wymiany.
- Zalety: Nie wymaga dalszej obsługi filtra i usuwa problem zatkania na zawsze.
- Wady: narusza standardy ekologiczne i wymogi prawne. Może prowadzić do mandatów w przypadku kontroli. Może wywoływać błędy w pracy systemów elektronicznych samochodu, jeśli usunięcie wykonano nieprawidłowo, a także zwiększenie zużycia paliwa. Samochód może utracić gwarancję producenta. W przypadku sprzedaży samochodu bez DPF jego wartość rynkowa może spaść.
- Koszt: około 1000 złotych.
Czyszczenie specjalną chemią
Organizacje handlowe do czyszczenia DPF oferują specjalne środki chemiczne, które wlewane są do układu paliwowego lub bezpośrednio do filtra przez otwory czujników, a usuwane przy uruchomieniu silnika przez układ wydechowy. Ta chemia pomaga rozpuścić i usunąć nagromadzony popiół i sadzę.
- Zalety: zdolne usunąć pewną część sadzy i popiołu. Często nie wymaga demontażu filtra.
- Wady: może nie rozwiązać problemu przy silnym zatkaniu. Wymaga dużo czasu (do 10-12 godzin). Bardzo toksyczna, niebezpieczna i nieekologiczna metoda.
- Koszt: Od 50 do 500 złotych w zależności od marki i ilości środka.
Czyszczenie na specjalistycznym sprzęcie
Ta metoda przewiduje demontaż filtra i jego płukanie na specjalnej instalacji. Na przykład w firmie STS do usuwania sadzy i popiołu używają stanowiska produkcji własnej marki MS 900. To sprzęt wysokiej jakości, który dokładnie czyści wszystkie kanały DPF za pomocą czystej wody i impulsów sprężonego powietrza. Oprócz tego, że stanowisko faktycznie przywraca filtr do stanu nowego produktu, wykonuje pełny kompleks niezbędnych prac: od diagnostyki do suszenia.
- Zalety: Nadaje się do silnie zanieczyszczonych filtrów. Gwarantuje maksymalną skuteczność czyszczenia. Sprawia, że myty DPF jest faktycznie identyczny z nowym.
- Wady: Wymaga czasu na demontaż i montaż. Ale kompensuje to szybsza procedura – 2-3 godziny.
- Koszt: Od 300 złotych w firmie STS.
Podsumowanie
Optymalny sposób czyszczenia zależy od stopnia zatkania filtra. Jeśli jest nieznaczne, można spróbować czyszczenia chemicznego. Ale w przypadku poważnego zanieczyszczenia i jeśli chcesz otrzymać rezultat podobny jakościowo do nowego DPF, lepiej zwrócić się do profesjonalistów w celu czyszczenia na specjalistycznym sprzęcie.
