Wzrost drgań silnika, jest wynikiem zastosowania wcześniej wymienionych zmian związanych z unowocześnianiem silników. Drgania te wpływają negatywnie na żywotność sprzęgła, skrzyni biegów i wszystkich elementów przeniesienia napędu oraz wpływają negatywnie na komfort jazdy. Aby temu zapobiec wymyślono koło dwumasowe redukujące drgania.
W taki sposób zaprojektowano pierwsze koła dwumasowe, które znalazły swoje zastosowanie najpierw w silnikach wysokoprężnych, a z upływem czasu także i w wielu silnikach benzynowych. Jak działa dwumasa? Jakie są najczęstsze uszkodzenia dwumasowego koła zamachowego? I ile kosztuje wymiana lub regeneracja?
Koło dwumasowe i jego budowa
Koło dwumasowe jest elementem układu odpowiedzialnego za przenoszenie napędu pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów. Głównym zadaniem dwumasy w tym układzie jest wytłumienie drgań i wibracji generowanych przez jednostkę napędową. Taki tłumik drgań skrętnych sprawia, że moment obrotowy jest przenoszony w bardziej płynny sposób - bez szarpnięć, co jest bardzo istotne dla żywotności pozostałych elementów układu.
Elementy koła dwumasowego to:
- koło masy pierwotnej
- koło masy wtórnej
- sprężyny łukowe
- łożysko (ślizgowe lub kulkowe)
- pierścień oporowy tarczy zbierakowej
- pokrywa kół
Oczywiście, w zależności od producenta, budowa koła dwumasowego może się nieznacznie różnić, jednak cel i zasada działania jest taka sama - wytłumienie jak największej ilości drgań i wibracji.
Koło dwumasowe dużo lepiej sprawdza się w tłumieniu drgań niż tłumiki drgań skrętnych umieszczone na tarczy sprzęgła w wypadku, gdy w samochodzie zamontowane zostało sztywne koło zamachowe. Jak działają koła dwumasowe? Jak już wcześniej wspomnieliśmy, dwumasowe koło zamachowe składa się z dwóch mas: pierwotnej i wtórnej. Masa pierwotna z wtórną są połączone ze sobą za pomocą sprężyn łukowych i mogą obracać się względem siebie aż o 80 stopni. Masa pierwotna połączona na stałe z wałem korbowym silnika przekazuje napęd na masę wtórną, z kolei masa wtórna odbiera napęd pozbawiony dużej ilości drgań i wibracji dzięki pomysłowemu połączeniu poprzez sprężyny łukowe. Następnie przenosi go na tarczę sprzęgła. Dzięki temu praca układu napędowego jest bardziej płynna, a elementy znajdujące się za kołem dwumasowym zabezpieczone przed nadmierną ilością drgań generowanych przez silnik, które często prowadzą do przedwczesnego zużycia tych części.
Dwumasowe koło zamachowe musi być w stanie znieść wysokie obciążenia. Produkcja oraz cały proces technologiczny wymagają dużych nakładów, dlatego nie ma wielu producentów dostarczających nowe koła dwumasowe. Do najbardziej popularnych należą Sachs, LuK, Valeo oraz Aisin.
Dlaczego stosujemy dwumasowe koła zamachowe?
Nieuniknionym efektem ubocznym pracy silnika są generowane przez niego drgania. Przenoszone są one na resztę elementów pojazdu: na układ napędowy, na karoserię czy do wewnątrz samochodu. Takie wibracje, które zmieniają swoją amplitudę w zależności od prędkości obrotowych, często doprowadzają do uderzeń i ścierania się nawzajem o siebie sąsiadujących ze sobą podzespołów i części. Dlatego niewystarczające wytłumienie drgań skutkuje nie tylko hałasem czy niskim komfortem jazdy, ale co gorsze znacznie szybszym zużyciem elementów, w szczególności układu napędowego.
Dwumasowe koło zamachowe dzięki swojej przemyślanej budowie eliminuje taką ilość wibracji i drgań, którym tradycyjne sztywne koło zamachowe w zestawie z tarczą sprzęgła posiadającą tłumiki drgań skrętnych nie byłyby w stanie podołać.
Podsumowując, oto główne zalety zastosowania koła dwumasowego:
- większa płynność w przenoszeniu napędu z silnika
- ochrona skrzyni biegów i pozostałych elementów przeniesienia napędu
- możliwość łagodniejszego rozruchu i przeniesienia większego momentu obrotowego
- zwiększony komfort jazdy - zmniejszone wibracje oraz dźwięki wewnątrz pojazdu
Objawy awarii dwumasy - kiedy czas na wymianę?
Żywotność koła dwumasowego to zazwyczaj 150 tys - 200 tys km. Nie ma jednak określonego czasu, po którym należałoby wymienić ten element - wizytę u mechanika planuje się zazwyczaj dopiero po zauważeniu niepokojących objawów. Jeśli podczas odpalania, gaszenia silnika lub przyspieszania z niskich obrotów słyszysz i czujesz stuki oraz szarpnięcia, a podczas postoju na biegu jałowym z komory silnika przenoszone są silne drgania, może to oznaczać zbliżającą się wymianę dwumasy.
Oczywiście to, ile wytrzyma koło zamachowe, zależy w dużej mierze od stylu jazdy kierowcy oraz jakości elementu jaki został wcześniej zamontowany. Z kolei stuki i szarpanie mogą być objawem awarii także innych części układu, np. wtryskiwaczy, dlatego swoje podejrzenia zawsze warto skonsultować w zaufanym warsztacie mechanicznym.
Wymiana czy regeneracja dwumasy?
Wielu kierowców na samą myśl o wymianie dwumasy już przechodzą dreszcze. Utarło się nawet powiedzenie, brzmiące: "Dwie masy to kupa kasy". Dlaczego wymiana koła dwumasowego od razu kojarzy się z niemałym wydatkiem? Biorąc pod uwagę konieczność demontażu skrzyni biegów i sprzęgła, aby móc wymienić koło dwumasowe na nowe, sama robocizna będzie się wiązać z kosztem rzędu 400-700 zł w zależności od modelu samochodu i miasta, w którym znajduje się warsztat. Jeśli chodzi o cenę samego nowego elementu, rozbieżność może być duża - od kilkuset złotych do nawet kilku tysięcy złotych. Wiele zależy od tego, do jakiego samochodu szukamy części, a także na produkt którego producenta i z jakiej półki się zdecydujemy.
Stając przed koniecznością wymiany koła dwumasowego, wielu kierowców zastanawia się nad regeneracją. Niestety jednak, nawet dobrze przeprowadzona regeneracja elementu nie jest w stanie zagwarantować nam jak długo ta część będzie w stanie jeszcze pracować. Nie jesteśmy też nigdy w stanie stwierdzić jak rzetelnie warsztat podszedł do wykonania usługi. Często problem powraca szybciej, niż życzyłby sobie tego właściciel samochodu. Wiąże się to z kolejnym demontażem skrzyni biegów, poniesieniem kosztu za kolejną robociznę, a także z zakupem nowego elementu.
Jak poprawnie eksploatować koło dwumasowe?
Wyrobienie odpowiednich nawyków prowadzenia pojazdu, sprawi, że dwumasowe koło zamachowe będzie sprawne przez wiele tysięcy kilometrów. O czym należy pamiętać?
- Unikaj jazdy na niskich obrotach - generują one najwięcej niekontrolowanych drgań.
- Unikaj także gwałtownego przyspieszania z niskich obrotów. W takiej sytuacji zdrowsze dla dwumasowego koła zamachowego jest przyspieszanie po wcześniejszej redukcji biegu.
- Staraj się nie ruszać z impetem. Dzięki temu koło dwumasowe nie będzie musiało znosić bardzo wysokich obciążeń, które prowadzą do jego szybszego zużycia.
- Warto pamiętać, że chiptuning może skrócić żywotność dwumasy jak i innych elementów układu napędowego. Co prawda każdy producent przewiduje pewien zapas wytrzymałości elementu, jednak zwiększanie mocy samochodu sprawi, że dwumasa będzie pracować pod większym obciążeniem i szybciej ulegnie zużyciu. Ponadto, elementy montowane w pojazdach o mocy większej niż fabryczna często nie podlegają reklamacji.
